به یادی هونه‌رمه‌ندی شۆرشگێر نەمر كه‌ریم بلوری
رۆژی ٤ی پوشپه‌ری ١٣٦٠ هه‌تاوی(٢٥ی ژوئينی ١٩٨١ میلادی) به كریگیراوانی فاشیستی كۆماری ئیسلامی ئێران هه‌شت لاوی شاری مهابادیان گوله‌باران كرد كه ناوه‌كانیان بریتین له: كه‌ریم بلوری، حامید مستەفا پوورئازه‌ر( حامید شاریكه‌ندی)، سعید میكائیلی، مستەفا دێبۆكری، رحمان شه‌نگه‌پوور، جعفر سیگاری، سعد عباسی، ئیسماعیل ئاقچه مسجدی. ئەو ئازیزانە بە بي هیچ دادگایی کردنيک حوکمی گوللەبارانیان بەسەردا سەپا!
كاك كه‌ریم له رۆژی ٢٥. گوڵانی ساڵی 1336هه‌تاوی(١٥. مەی ١٩٥٧) له شاری مهاباد له بنه‌ماڵه‌یه‌كی ناسراو له دایك بوو. ئەو تا پۆلی دووی ناوەندی دەرسی خۆيندووە و پاش وازهينان لە قوتابخانە لە لای خاڵی لە ئابادان فيری میهنەی بەرگدروویی دەبي. باش ماوەیەک کارکردن لە تاران و فيربوونی بەرگدروویی دەگەڕيتەوە مهاباد و لە لای وەستا رەشید جودایی خەریکی کاری لوولەکيشی دەبي و تا ساڵی ١٣٥٤(١٩٧٥) لەسەر ئەو کارە بەردەوام دەبي. لە ساڵی ١٣٥٦وە دەچيتە سەربازی بۆ شاری ئیسفەهان. کاتی سەربازی و ناسینی کۆمەڵيک هاوڕي نوي سەرەتایەک دەبي بۆ دەسپيکی خەباتی سیاسی ئەو هونەرمەندە دژی زوڵم و زۆری دەسەڵاتی شا. ته‌مه‌نی منالی و لاوێتی ئه‌و هونه‌رمه‌نده هاوكات بوو له گه‌ڵ جوڵانه‌وه‌كانی رۆژهه‌ڵاتی كوردستان. جوڵانه‌وه‌كانی ئه‌و كاتی كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكی كوردستان کاردانەوەیەکی زۆری له سه‌ر كاك كه‌ریم دانا و زۆر زوو و هاوكات له گه‌ڵ هاورێ‌كانی بوو به به‌شێك له‌و جوڵانه‌وه‌یه و چالاكانه له میتینگ و مه‌حفه‌له سیاسێ‌كانی دژ به رژیمی شا به‌شداری ده‌كرد و به‌و به‌هره هونه‌ري كه هه‌ی بوو سروده نیشتیمانیه‌كان له ئاهه‌نگه‌كانی ئه‌ودا جێ خۆیان ده‌كرده‌وه، چالاكی سیاسی و هونه‌رێ‌یه‌كانی كاك كه‌ریم هاوشان له گه‌ڵ وه‌گه‌ڕ كه‌وتنه‌وه‌ی بزوتنه‌وه‌ی شۆرشگێرانه‌ی خه‌ڵكی كوردوستان دژی رژیمی شا، بوو به هۆی ئه‌وه‌ی كه ده‌زگای ساواك دۆای ناشتنی تەرمی کاک عەزیزی یۆسفی كاك كه‌ریم و ٤١ کەس لە لاوان و کەسایەتيکانی شاری سابلاخ ده‌ستگیر كران. کاک کەریم پاش شەش حەوتوو لە زیندان ئازادکرا.
دۆای ئازاد بوونی له به‌ندیخانه‌ی شار، ئه‌و قورس و قایم‌تر درێژه‌ی به كار و هه‌ڵسورانی سیاسی و هونه‌ری خۆی‌دا. ئه‌و ده‌ورانه هاوكات بوو له گه‌ڵ په‌ره‌سه‌ندنی ناره‌زایه‌تیه‌كانی خه‌ڵكی كوردستان و باقی گه‌لانی‌تری ئێران دژی رژیمی شا. كاك كه‌ریم له مانگه‌كانی به‌ر له روخانی رژیمی شادا چالاك و هه‌ڵسوراو له گه‌ڵ هاورێ و هونه‌رمه‌ندی شه‌هید كاك جه‌ماڵ موفتی و هونه‌رمه‌ندان كاك عه‌زیز شاروخ و كاك میكائیل جه‌هانمیهن په‌ره‌یان دا به كاری سیاسی و فه‌رهه‌نگی خۆیان. ئه‌وان به ده‌نگه زۆلاله‌كه‌یان و به سرودی شۆرشگیرانه وره‌ی خه‌ڵكی شاریان ده‌خرۆشاند. ئه‌وان له رێپیوانه‌كاندا له لەگەڵ خەڵک ده‌نگیان هه‌ڵ دێنا. نه‌سره‌وتن و به‌رده‌وامی له خه‌بات رێگا و ره‌وشتی ئه‌وان بوو. ئه‌و شه‌‌‌وق و شور و به‌رده‌وامی و له مه‌یدان دابوونه ببوه ره‌وشتێكی گشتی و سه‌راسه‌ری له هه‌موو كوردوستان و ئێران. هه‌ر ئه‌وه‌ش وای كرد كه له مانگی رێبه‌ندانی 1357هه‌تاوی راپه‌رینی مێژویی گه‌لانی ئێران تۆماری رژیمی پاشایه‌تی تێكه‌وه پێچێ.
دۆای روخانی رژیمی شا و هاتنه سه‌ركاری كۆماری ئیسلامی ئێران مه‌ترسیه‌كان بۆ سه‌ر خه‌ڵكی كوردستان گه‌وره‌تر بوونه‌وه. له جه‌نگه‌ی هه‌ستان و خرۆشانی رۆژه‌كانی راپه‌ریندا گەلی کوردوستان بە وره‌یه‌كی به‌رز و خۆراگر و به هه‌ست به به‌رپرسایه‌تی كردن و روحی شۆرشگێرانه دريژەیان بە خەبات دا. هاوده‌م و هاوخه‌می خه‌ڵكی شۆرشگێر و خرۆشاو بون.
دۆای راپه‌رین و له به‌ره‌به‌ری هێرشی كۆماری ئیسلامی ئێران بۆ سه‌ر كوردستان كاك كه‌ریم چه‌كی پێشمه‌رگایه‌تی کردە شان هاوڕي لە گەڵ شەهید جەماڵ چوونە نيو ریزەکانی پيشمەرگەوە. ئه‌و شان به شانی باقی هاورێ‌یانی‌تری پێشمه‌رگه بۆ پاراستنی ده‌سكه‌وته‌كانی راپه‌رینی خه‌ڵك، دژی هێرشی دوژمنی داگیركه‌ر راوه‌ستا و له سه‌نگه‌ره‌كانی شه‌ردابوو. دوای داگیركردنی شاره‌كانی كوردستان له لایه‌ن رژیمه‌وه كاك كه‌ریم وێرای هاورێ‌یانی پێشمه‌رگه‌ی رێگای شاخی گرته به‌ر و له‌و شوێنانه جێگیر بوون كه هێشتا دوژمن نه‌ی توانیبوو بیان گرێته‌وه.
ژیانی پێشمه‌رگایه‌تی نه‌ی تۆانی كاك كه‌ریم له چاڵاكیه هونه‌رێ‌یه‌كانی دوورخاته‌وه. پر به دڵ و ده‌نگی زولالی چریكاندی و چه‌ندین گۆرانی و سرودی شۆرشگێرانه‌ی تازه‌ی تۆمار كرد كه هه‌موویان ره‌نگدانه‌وه‌ی جۆانی و به‌رخۆدان و تێكۆشان بوون بۆ نمونه “كارگه‌رین جه‌نگاوه‌وه‌رین، هه‌ڵگرن ئاڵای ئازادی وڵات، كوردستانی گه‌وره و مه‌زن…”.
رۆژی سێزده‌به‌ده‌ری ساڵی 1360 هه‌تاوی (٢ی ئاوریلی ١٩٨١) كاتێك كاك كه‌ریم بۆ جێ‌به‌جێ كردنی هیندێك كاری هونه‌ری هاتبوه مهاباد، لە لایەن بەکريگیراوانی کۆماری سيدارەوە بە هيزيکی بەرچاو پەلاماری ئەو گەڕەکە دەدەن و کاک کەریم دەگرن. ده‌ست به‌جێ راپێچی زیندانی مهابادی ده‌كه‌ن، ده‌یخه‌نه ژێر ئەشكه‌نجه و ئازار دان. له ماوه‌ی كه‌متر له سێ مانگدا داگیرکەرانی کۆماری ئیسلامی له هیچ شيوەیەک بۆ ئەشكه‌نجه كردنی ده‌ست ناپارێزن. به‌لام كاك كه‌ریم و هاوڕيانی، خۆراگرانە تا ئاخرین هەناسەی ژیان وفاداری خه‌ڵك و خەباتە‌كه‌ی بوون به‌م جۆره له ناو به‌ندیخانه‌دا ده‌رسی خۆراگری و سه‌ربه‌رزیان تۆمارکرد.
رۆژی 4ی پوشپه‌ری سالێ 1360 هه‌تاوی (٢٦ی ژوئەنی ١٩٨١) له زیندانی ورمێ ئەو هەشت تيکۆشەرە گوللەباران كران. دایە حەلیم، دایکی کاک کەریم بە هەزار چەرمەسەری هەوڵی وەرگرتنەوەی تەرمەکەی دەدا، بەڵام دەسەڵاتی دڕندەی سيدارە تەرمەکەیان نادانەوە. دایە حەلیم دەڵي یان دەبي منیش ليرە بکوژن، یان تەرمی کوڕەکەم بەدەستی خۆم دەشؤم. سووربوونی دایە حەلیم وادەکا کە ئەو دایکە جەرگ سووتاوە بەدەستی خۆی تەرمی ئەو هەشت تيکۆشەرە دەشوا، بەڵام دۆای ئەوە بە بنەماڵەکەیان ڕاگەیندراوە کە تەرمەکانیان لە قەبرستانی ورمي ناژراوە. گوللەباران کردنی كاك كه‌ریم و هاورێ‌یانی و به‌رده‌وام بوونی ئه‌و رژیمه كۆنه‌په‌ره‌سته له سه‌ركوت و كوشتار و هێرش بۆ سه‌ر خه‌ڵكی كوردستان نه‌ی تۆانی شۆرشه‌كه به چۆك دابێنێ و هه‌ر ئێستاش خەبات و چالاکی به‌رده‌وامه و خه‌ڵكی كورد تا له ناو بردنی كۆماری فاشیستی ئێسلامی ئێران درێژه به خه‌باتی خۆی ده‌دا و كاك كه‌ریمی بلوری و هه‌موو ئه‌و شه‌هیده سه‌ربه‌رزانه‌ی كه له پێناو مافی ره‌وای خه‌ڵكی كوردستان‌دا گێانیان به‌خت كردووه له دڵی گه‌وره‌ی گه‌لی كورددا بۆ هه‌میشه به زیندویی و نه‌مری ده‌مێننه‌وه.
کاک کەریم چەند بەهەميکی هونەری تۆمارکراوی هەیە کە بریتین لە:
کەریم بلوری
فاتمە دووچاوی مەستت
کوڵان بە کۆڵان
کارگەرین جەنگاوەرین
لاويکی ئازا و بەهەستم سەربەستی کوردە مەبەستم
دەستگرن ئاڵای ئازادی وڵات
یادیک لە شەهید سولەیمان بلوری
ئازیز بەهارە
کاک کەریم بيجگە لەو بەرهەمە تۆمارکراوانە، کۆمەڵيکی دیکەی بەرهەمی تۆمار نەکراو هەیە، کە بە داخەوە تا ئيستا و بە هۆی دەسەڵاتی دڕندەی کۆماری سيدارە نەتوانراوە کۆ بکريتەوە.
به‌رێز بێ یادی كاك كه‌ریم بلوری، حامید مستەفا پوورئازه‌ر( حامید شاریكه‌ندی)، سه‌عید میكائیلی، مستەفا دێبۆكری، ره‌حمان شه‌نگه‌پوور، جه‌عفه‌ر سیگاری، سه‌عد عباسی، ئیسماعیل ئاقچه مسجدی.
هونەرمەند حوسين شەبەق هۆنراوەیەکی له سه‌ر په‌خشانێكی خوشكی شه‌هید كه‌ریم داناوە بە ناوی “سرووده‌كه‌ی تۆ” و دەفەرموێ:
پرسیم له ده‌‌ریـــــا، له ئاسمانی شه‌و، له چاو ئه‌ستێـــره
له كانیــله‌كــــــــان كه ڕوون بـــوونه‌وه به ده‌ستت لێـــــره
پرسیم له شه‌ماڵ، له هه‌ناسه‌ی شه‌و، له گوڵاڵەی سوور
له ڕێی باریكی ناو قــــــه‌دی شاخــــی پێچــــاوپێچی دوور
پرسیم له كوێستان، له هۆبه و هه‌وار، له ڕێبوار و شوان
رۆژنامەی اطلاعات ٦ی تیری ١٣٦٠
له خۆشه‌ویستت كه ســـــووتا دڵی و ئه‌ســــرینی ڕژان
له هاوڕێیانت، پێشمه‌رگه‌ی سه‌نگه‌ر، لـــه‌وانه‌ی كه تۆ
به گۆرانی و ده‌نگ هێنـــاتنه جۆش و گــــوور و جست‌وجۆ
پرسیم لــــه دایكی، په‌نجــــاو و نـــۆ گوڵ كه درانه سینــه
كه‌تاكـــوو ئێستاش، داخیــــان له دڵمان، ســـــووره برینــه
له حاجی‌ئالی‌كه‌ند، له گلكـــۆی شه‌هید، له تنۆكی‌خوێن
له‌و خه‌مه سووره‌‌ی، بێ‌په‌سا هه‌رده‌م له چاومان ده‌ڕژێن
پرسیم له حیزب و له پارت و گوروه، له نـــــــــاو كۆمه‌ڵە
له‌و ده‌نگ‌خۆشانه‌ی، قیبـــله‌یان دایم، شۆرش و گـه‌له
هه‌واڵ گه‌رم و سوور، پشكۆ و ئاگر و سوتماكی دڵ بوو
دڵ و ده‌ست و چاو، له ئه‌شكی خوێنین سه‌ر ڕێژ و پڕ بوو
هه‌موو وتێان پێم، ئه‌ی خوشكی شه‌هید، بسڕەوە ئه‌سرین
شه‌هیدی شۆڕش، ده‌بێ ڕێی بگرین، نابــێ بۆی بگـــرین
له‌و ڕۆژەوە مــن، ئه‌شكم سڕێوه و گریـــــانم ڕانـــــــا
سرووده‌كه‌ی تۆم به ڕێ و ڕێبازی داهاتـــــووم دانـــــا
هەروەها کاک (ئەحەد ئەحمەدزادە) لەسەر هونەرمەندی نەمر کەریم بلوری لە کۆی هۆنراوەیەک ئاوا هاتۆتە گۆ:
بۆ یادی گیان بەختکردوو ،هونەرمەند کەریم بلووری.
بەهارەو زەمزەمەی گۆرانی وشادیە،
شاخ ولاپاڵ، باسک و خڕوودۆڵان،
گەردن بەندی مرواری سپی ،ٸاوێزانی بەرۆکی سرووشتی تازە خەمڵیوی کردووە.
لەبەر قەدان، بناران، بەر ڕۆژان، شنەی شێوە کەوی کوڕادە خواردوو ، دەفڕێو بە ٸاستەم سەری شەنگە بیزاو سوورەگوڵان دەنگێوێ.
کە لە خەوی خاک سەر دەر هێنن، دەمی خەمڵیین و پشکووتنە.
مەلانی تۆراو لە پاییزی بە تۆزوو گەردی پارەکە، دیسانەوە بە ٸاسماناندا هەڵدەپڕژێن. بە گەرووی پڕ لە نەغمەو گۆرانی ساماڵ ،ساماڵ عاسمانی شین لە باوەش دەگرن.
جوانچاکێ، سوار چاکێ بە سواری ٸەسپە شێی شنەو شەوبا، بە ڕکێف لێدان کەژاوەی نوێ بووکی ٸازادی مزگێنی دەدا.
بە شاری تەندراو بە دڕووی درۆیی شۆفاران،
ٸەو گەرەکێتی، پەردەی ڕەش پۆشی لە سەر ڕوومەتی شار داماڵێ.
ٸاوزەنگی ڕەوە ٸەسپی یاخی خەیاڵی تووند دەکا.
خەیاڵێتی، حیلەو نەرکەو، هەو هەویی سواران.
قەف قەف، زنجیری لاق و پێی شار بپسێنێ.
هاتبوو تارای خۆشەویستی، لە سەر کچی شۆخ و شەنگی هەرمەنی لادا.
بەزمی داوەتی ، حەوت شەوو حەوت ڕۆژان لە دڵدا بژێنێتەوە..
سووکەڵە سوار ٸێستا لە ناو شار ٸەسپی سوورخونی خەیاڵی تەقڵان لێدەداو، لە جەمسەروو مەیدانان دوو دەستی چەپۆکان دەکا..
شار شڵەژاوە، لە ترسان نەترەی چووە، نەکا سووکەڵە سوار بگلێ!!!
شار بێ دەنگ، هەناسەی تاسەی لە گەروودا قەتیس ماو.
بەکرەشۆفاران کاری خۆییان کردەبوو.
شەقام و کۆڵان پێیان بە عەرزێوە ویشک ببوو.
سریوە نەدەهات.
لە پڕ دەنگێ ٸاشنا بە گوێی خەڵکی شار،
لەقاسپەی کەوی ڕەوەزان، کە ٸەنگاوتەی دەستی ڕاوچی دڵ ڕەش بێ.
لە سیڕەی سوورە هەڵۆی شاخان.، شاری خەمباری دەلاواندەوە…
(دەڕۆم بەرەو ٸاسۆ، ٸاسۆی ڕوون.)
(دەڕۆم تا ترووپکی ڕزگار بوون.)
دایکی نیشتمان هەر ٸەوەندەی پێکرا!
هەژدە گوڵە مێلاقی سەر سینگی ماچ و
تێر، تێر ٸاوپژێنی باڵای شەنگی کا.
مه‌رگ و نه‌مان بۆ كۆماری فاشیستی ئیسلامی ئێران.
نووسینی: بەڕێز یونس بلوری برای نەمر کاک کەریم بلوری
ئاڵبۆمی وێنەکانی هونەرمەندی نەمر کەریم بلوری
گۆرانییەکانی هونەرمەندی نەمر کەریم بلوری
